Τρίτη 23 Μαρτίου 2010

ΚΟΥΤΙΑ ΠΟΥ ΜΙΛΑΝΕ

Η τεχνολογική πρόοδος άλλαξε τους κανόνες του παιχνιδιού στο χώρο της συσκευασίας, τα τελευταία χρόνια. Η εκτύπωση στην επιφάνειά τους ηλεκτρονικών κυκλωμάτων με αγώγιμα μελάνια και η ενσωμάτωση μικρών πλην ισχυρών επεξεργαστών τούς έχει προσδώσει απροσδόκητη ευφυΐα που - σε συνδυασμό με την τεχνολογία RFID - ανοίγει το δρομο, όπως μας απέδειξαν στο Τμήμα Γραφικών Τεχνών του ΤΕΙ Αθήνας, σε πλήθος «έξυπνες» εφαρμογές.




Η πρόοδος της επιστήμης και της τεχνολογίας φέρνει συχνά, σε τομείς που δεν το περιμένει κανείς, αλλαγές οι οποίες ανατρέπουν καταστάσεις και δεδομένα, παραδόσεις και επικρατούσες αντιλήψεις δεκαετιών, αν όχι και αιώνων μερικές φορές...
Οι αλλαγές δεν γίνονται βέβαια, από τη μια μέρα στην άλλη, πολύ περισσότερο αν είναι ουσιαστικές, όμως αυτό καθόλου δεν σημαίνει ότι γίνονται με ρυθμό χελώνας: αρκούν λίγα χρόνια για να περάσουμε μαζικά από τη μια κατάσταση στην άλλη, αρκεί να αποδειχθεί στην πράξη και να γίνει γνωστό το όφελος της αλλαγής - όταν αυτό συμβεί, όταν μάθει ο κόσμος (πέστε τους χρήστες, πέστε τους καταναλωτές) τι έχαναν τόσο καιρό και τι μπορούν να κερδίσουν σήμερα, το θέμα έχει κριθεί και η μετάβαση στη νέα εποχή είναι απλώς θέμα χρόνου.
Σ' ένα τέτοιο σημείο καμπής βρίσκεται σήμερα - όπως όλα δείχνουν - ο κλάδος των κάθε λογής συσκευασιών, που χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητά μας, καθώς η αξιοποίηση εκ μέρους τους της προόδου που έχει σημειωθεί στο χώρο της υψηλής τεχνολογίας, τους προσθέτει «ευφυΐα» και πολλές νέες δυνατότητες, αλλάζοντας άρδην όχι μόνο τον τρόπο χρήσης τους, αλλά ουσιαστικά τους κανόνες του ευρύτερου παιχνιδιού στο χώρο της διακίνησης αγαθών και όχι μόνο.
Η ιχνηλασία, δηλαδή η παρακολούθηση διακινούμενων αγαθών με τη βοήθεια κάποιων «σημείων» που έχει βάλει γι' αυτό το σκοπό πάνω στα ίδια ή στη συσκευασία τους ο διακινητής, σίγουρα δεν είναι κάτι καινούριο.
«Μαρκάρισμα» γινόταν ανέκαθεν: από τους αμφορείς με το λάδι και το κρασί της αρχαιότητας ως τους κορμούς των δέντρων που ρίχνουν οι υλοτόμοι κι από τα γελάδια του Φαρ Ουέστ ως τα σύγχρονα εμπορευματοκιβώτια, όλα φέρουν κάποια σημεία αναγνώρισης - σύμβολα, γράμματα, ενδείξεις και αριθμούς, κονκάρδες, σφραγίδες και βούλες...
Τις τελευταίες δεκαετίες, τα περισσότερα από αυτά προσαρμόστηκαν στην εποχή μας, οι πινακίδες έδωσαν τη θέση τους στις ετικέτες, τα γράμματα και οι αριθμοί έγιναν γραμμωτός κώδικας (barcode, σε άπταιστα ελληνικά), η ιχνηλασία εμψύχων και αψύχων απλοποιήθηκε σε πολύ μεγάλο βαθμό, έγινε ασφαλέστερη κι η ζωή όλων μας έγινε ευκολότερη.

Κι έπειτα ήρθαν τα RFID

Από τη στιγμή που μπήκαν στο παιχνίδι τα ηλεκτρονικά κυκλώματα, η πορεία ήταν γνωστή: η συρρίκνωση των μεγεθών, η μείωση του κόστους και η αύξηση των δυνατοτήτων είναι αυτό που γίνεται τόσα χρόνια παντού, σε κάθε χώρο όπου αυτά αξιοποιούνται, άρα γιατί να μη συμβεί το ίδιο και στον έλεγχο της διακίνησης αγαθών;
Η τεχνολογία RFID (Radio Frequency Identification - Ταυτοποίηση με τη βοήθεια ραδιοκυμάτων), η ηλεκτρονική μετεξέλιξη των γραμμωτών κωδίκων που ήρθε μεν για να λειτουργήσει παράλληλα μ' αυτούς, όμως, όλα δείχνουν πως σύντομα θα τους υποκαταστήσει, έχει πια μπει για τα καλά στη ζωή μας και οι χρήσεις της όχι μόνο πληθαίνουν, αλλά και διευρύνονται συνεχώς, με δεδομένο το πλήθος των πρόσθετων δυνατοτήτων.
Το μοναδικό εμπόδιο, το αυξημένο κόστος του νέου συστήματος, υποχωρεί με γοργό ρυθμό (όπως υποχωρούν και οι αρχικοί φόβοι για την ασφάλεια των προσωπικών δεδομένων, που κι αυτή προστατεύεται με το κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο), ενώ η τεχνολογία - λόγω των οικονομιών κλίμακος- φτηναίνει και παράλληλα, πολλαπλασιάζονται οι δυνατότητες (άρα και οι εφαρμογές, σε πλήθος διαφορετικούς τομείς).
Τέτοιες εφαρμογές βρίσκουμε πια παντού, είτε παράλληλα με τη χρήση γραμμωτών κωδίκων είτε αυτόνομα ως «καθαρό» RFID, από τα κάθε λογής ενδύματα και τις παλέτες χονδρικής με καταναλωτικά είδη ως τα φάρμακα, τις αποσκευές που παίρνουμε μαζί μας στα ταξίδια και τα ζώντα ζώα (δείτεεδώ αν δεν μας πιστεύετε...)

Προδιαγεγραμμένη η πορεία

Το επόμενο βήμα δεν ήταν άλλο από την ενσωμάτωση των ηλεκτρονικών κυκλωμάτων στην ίδια τη συσκευασία - αντί να βρίσκονται σε μια αυτοκόλλητη ετικέτα, τα (παθητικά, τις περισσότερες φορές, δηλαδή, χωρίς την παρουσία μπαταρίας, άλλα με ενσωματωμένο τσιπ κι άλλα όχι) ηλεκτρονικά κυκλώματα εκτυπώνονται πλέον με ειδικά αγώγιμα μελάνια επάνω στη συσκευασία, μετατρέποντάς την αυτομάτως σε «έξυπνη», καθώς μπορεί να (μετα-) δώσει πολλές χρήσιμες πληροφορίες.
Στα ενδύματα, για παράδειγμα, μπορούμε να πληροφορηθούμε για τον τόπο προέλευσης του ρούχου, το είδος του υφάσματος, το μέγεθος ή τις όποιες άλλες διαστάσεις, το σωστό τρόπο πλυσίματος κι ό,τι άλλο χωράει στην πεπερασμένη (συνήθως) μνήμη του κυκλώματος. Στις αποσκευές, να πάρουμε στοιχεία για το αεροδρόμιο αναχώρησης, το αεροδρόμιο προορισμού, το βάρος τους, στις παλέτες ανάλογα στοιχεία, μαζί με πληροφορίες για το περιεχόμενο της συσκευασίας κ. ο. κ.
Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια κάνουν την εμφάνισή τους ολοένα περισσότερα κινητά τηλέφωνα με ενσωματωμένο αναγνώστη RFID (φέτος, τα μισά από τα μοντέλα που θα κυκλοφορήσουν αναμένεται να έχουν αυτή τη δυνατότητα), ο οποίος επιτρέπει την αλληλεπίδραση με τα ηλεκτρονικά κυκλώματα στις συσκευασίες, ανοίγοντας το δρόμο για πολλές ακόμα εφαρμογές, που όλες εντάσσονται στην ευρύτερη τεχνολογική «ομπρέλα» με τον τίτλο NFC (Near Field Communication) - σε ελεύθερη μετάφραση «ανέπαφη επικοινωνία».
Το κινητό μπορεί να χρησιμεύσει -χάρη στον αναγνώστη, το ειδικό λογισμικό και την οθόνη του - σαν σταθμός πληροφόρησης για τη γνησιότητα ενός προϊόντος, το περιεχόμενό του σε συγκεκριμένες ουσίες (πχ. για την ύπαρξη κάποιας την οποία μπορεί να μη δέχεται ο χρήστης, όπως η ασπαρτάμη ή τα θειώδη στα κρασιά), την περιεκτικότητά του σε θερμίδες, βιταμίνες κλπ.
Επίσης, ανάλογα με το πρόγραμμα, μπορεί να ειδοποιεί με ηχητικό σήμα ή με SMS τον κάτοχό του - αλληλεπιδρώντας με το RFID ενός φαρμάκου, για παράδειγμα- για την ώρα που πρέπει να πάρει τη δόση του, για τη σωστή ποσότητα, τον τρόπο που πρέπει να την πάρει ή ό,τι άλλο έχει προγραμματιστεί εκ των προτέρων.
Έχει, τέλος, ξεκινήσει σε μερικές χώρες και η χρήση του κινητού ως «ηλεκτρονικού πορτοφολιού», σε συνεργασία με τράπεζες και καταστήματα εφοδιασμένα με τους κατάλληλους αναγνώστες RFID καρτών ανάλογων με τις πιστωτικές - παραλλαγή αυτής της μεθόδου άλλωστε, είναι και οι αρκετά διαδεδομένες στη χώρα μας κάρτες ηλεκτρονικών διοδίων ePass και TEO pass.

Εξ ανάγκης πρωτοπόροι

Τα εκτυπωμένα ηλεκτρονικά είναι, λοιπόν, το μέλλον - κανείς δεν αμφιβάλλει γι' αυτό - με τις «έξυπνες» συσκευασίες να αναδεικνύονται σε μια από τις σημαντικότερες εφαρμογές, καθότι σύντομα θα τις συναντάμε παντού ως αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητάς μας. Τι κάνουμε εμείς, προκειμένου να ετοιμαστούμε για την επόμενη μέρα;
Μπροστά σ' αυτό το ερώτημα (απόρροια των τεχνολογικών εξελίξεων και της ωμής πραγματικότητας) βρέθηκαν οι διδάσκοντες στο Τμήμα Γραφικών Τεχνών του ΤΕΙ Αθήνας και ειδικά του Εργαστηρίου Εκτυπώσεων Συσκευασίας, που είναι και το μοναδικό του είδους στην Ελλάδα.
Η απάντησή τους ήταν να εντάξουν τις «έξυπνες» συσκευασίες στα εκπαιδευτικά τους προγράμματα, αφιερώνοντας παράλληλα αρκετό χρόνο τόσο στην έρευνα (με συμμετοχή σε προγράμματα και πιλοτικές εφαρμογές), όσο και στη διάδοση της νέας τεχνολογίας, με σεμινάρια, συμμετοχή σε ελληνικές και διεθνείς κλαδικές εκθέσεις, συνεργασίες με τη βιομηχανία, αλλά και τις διεθνείς εταιρίες παραγωγής.
Παράλληλα, προσπαθούν να αναπτύξουν τεχνικές ώστε η εκτύπωση των ηλεκτρονικών κυκλωμάτων να γίνεται με τον υπάρχοντα εξοπλισμό των Εργαστηρίων τους, με απώτερο στόχο κάθε χάρτινη, χαρτονένια ή πλαστική συσκευασία να γίνει με μικρά έξοδα και κόπο «έξυπνη». Κι όπως μας είπαν χαριτολογώντας «πιο πολύ γνωρίζουν αυτή τη δραστηριότητά μας στο εξωτερικό, παρά στην ίδια τη χώρα μας»...
Αρκετοί σπουδαστές του Τμήματος επιλέγουν πλέον αυτό το μάθημα, κρίνοντας ότι αποτελεί ένα χρησιμότατο εφόδιο για το μέλλον τους.
Αν αναλογιστούμε ότι πριν από λίγα μόλις χρόνια, τέτοια ειδικότητα δεν υπήρχε και σήμερα στο συγκεκριμένο χώρο συντελείται μια κοσμογονία, με επόμενο σταθμό το «Internet των αντικειμένων»... μάλλον δεν έχουν άδικο!

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου